Thói quen thanh toán bằng tiền mặt của người tiêu dùng đang ảnh hưởng không nhỏ đến các doanh nghiệp thương mại điện tử (e-commerce). Mặc dù doanh số bán hàng trên trang web đã có nhiều cách thức thanh toán trực tuyến, nhưng người mua vẫn thích thanh toán bằng tiền mặt.
>>> Dich vu ship hang tu amazon
Thói quen khó bỏ
Theo khảo sát của Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin (thuộc Bộ Công Thương), tỷ lệ người mua sắm trực tuyến thanh toán trực tuyến vẫn còn thấp. Số liệu năm 2014 cho thấy một sự gia tăng so với năm 2013, nhưng vẫn còn 64% người mua sắm trực tuyến thanh toán bằng tiền mặt thông qua các dịch vụ giao hàng miễn phí thu tiền hộ (COD – tiền mặt khi giao hàng).
Trong thực tế, một số các doanh nghiệp thương mại điện tử, cho biết số lượng khách hàng thanh toán COD chiếm hơn 90% các giao dịch. Rất ít người lựa chọn thanh toán trực tuyến qua thẻ tín dụng quốc tế (VISA, MasterCard, JCB, AMEX …), thẻ ghi nợ nội địa hoặc ví điện tử … Các doanh nghiệp cho rằng, thói quen này của người mua gây trở ngại nghiêm trọng đối với thương mại điện tử, không phải do thiếu phương tiện thanh toán trực tuyến. Nhiều người dù đang sở hữu thẻ ngân hàng (thẻ ATM là phổ biến nhất), nhưng vẫn còn giữ thói quen thanh toán bằng tiền mặt.
Theo ông Nguyễn Ngọc Dũng, Trưởng văn phòng đại diện của Hiệp hội Thương mại điện tử TPHCM Việt Nam (Vecom), tình trạng này khiến nhiều doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam phải cung cấp các giải pháp thanh toán ngoại tuyến để phục vụ khách hàng (ví dụ như chi phí trả bằng tiền mặt tại các điểm bán hàng), thay vì tập trung vào việc phát triển các ứng dụng thanh toán online. Điều này đi ngược lại xu hướng ở các nước khác.
Ông Nguyễn Đắc Dũng, Chủ tịch Sàn TMĐT Sendo.vn, cũng cho biết Sendo.vn chỉ có khoảng 5% khách hàng trả tiền qua thẻ hoặc ví điện tử. Lê Thiết Bảo, Giám đốc điều hành của chợ điện tử Deca.vn, cũng nói rằng do phải trả phí chuyển khoản ngân hàng, thanh toán qua thẻ nên người mua hàng trên Deca.vn vẫn thích thanh toán bằng tiền mặt hơn.
>>> Khi thời trang kết hợp hoàn hảo với website bán hàng trực tuyến
Số lượng thẻ và POS tăng mạnh nhưng chủ yếu là rút tiền mặt
Theo Ngân hàng Nhà nước, tính đến quý 3-2015 có hơn 96 triệu thẻ ngân hàng được ban hành; hơn 200.000 POS (điểm thanh toán chấp nhận thẻ). Số lượng thẻ phát hành và POS đã tăng tương ứng 210% và 300% so với đầu năm 2011.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Thẻ Ngân hàng Việt Nam, có đến 90% doanh số bán thẻ là các giao dịch tại máy ATM, trong đó, rút tiền mặt chiếm hơn 85%, chuyển khoản ngân hàng chiếm gần 14%, doanh số thanh toán tại các đơn vị chấp nhận thể (ATM) chỉ chiếm 1,07 %.
Doanh nghiệp tăng chi phí vận hành
Có hơn 90% lượng khách hàng chọn thanh toán COD làm cho chi phí điều hành ở các doanh nghiệp thương mại điện tử tăng lên. Thay vì tiền được đổ thẳng vào túi tiền của doanh nghiệp thông qua kênh thanh toán ngân hàng, tiền phải chạy vòng vòng sang các công ty giao nhận và doanh nghiệp phải trả thêm phí thu tiền hộ.
Trần Hải Lĩnh, Tổng giám đốc Sendo.vn, cho biết một thực tế là khi mua hàng thanh toán bằng tiền mặt, người tiêu dùng thường có giới hạn về số tiền phải trả cho việc mua bán ở mức dưới 1-2 triệu đồng. Còn khi thanh toán qua thẻ ngân hàng, họ có thể đặt lệnh mua lên đến 5-10 triệu.
Lê Xuân Long, Giám đốc tiếp thị Lazada Việt Nam, cho biết thêm tỷ lệ đổi trả hàng của nhóm đơ hàng thanh toán COD cao hơn nhóm đơn hàng thanh toán qua thẻ (trả trước) vì những lý do khác nhau (chẳng hạn như không ưng màu sắc của sản phẩm, hình ảnh trực tuyến không giống như những mẫu thực tế, hoặc hàng hóa trễ hẹn không đáp ứng người mua…), ngay cả khi hàng hoá đã được giao tận nơi. Ước tính, tỷ lệ đổi trả hàng trung bình khoảng 10-30% và còn cao hơn trong mùa bán hàng cao điểm.
Theo bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp Hội các nhà bán lẻ Việt Nam, nếu tiếp tục thanh toán COD trong thời gian dài, các nhà bán lẻ sẽ tiếp tục chấp nhận rủi ro lớn, chi phí vận chuyển đắt, lưu chuyển tiền tệ xoay chậm …
Thúc đẩy thanh toán qua thẻ
Trong những nỗ lực để thúc đẩy thanh toán qua thẻ, một số công ty phần mềm và các ngân hàng đã đưa ra các giải pháp mPOS “cà thẻ di động” (mobile Point-Of-Sale) để đáp ứng nhu cầu đặt hàng trước, trả tiền sau cho khách hàng. MPOs là giải pháp cho phép người mua trả tiền với các loại thẻ khác nhau khi chấp nhận việc giao hàng.
Cụ thể là các shipper (tận nơi) mang theo các thiết bị mPOS cầm tay. Người mua là người nhận hàng chỉ cần đặt thẻ vào đầu đọc thẻ gắn trên điện thoại thông minh của nhân viên bán hàng, ký kết trên màn hình là thanh toán thẻ đã hoàn chỉnh. Một giao dịch thanh toán qua mPOS mất khoảng 10-20 giây, có thể trả bằng thẻ tín dụng quốc tế hoặc thẻ ghi nợ nội địa. Hiện đã có một số cửa hàng bán lẻ như thegioididong, FPT Shop, Nguyễn Kim, Mai Nguyên Luxury Mobile … chọn giải pháp thanh toán này.
Trong thực tế đã có khá nhiều người tiêu dùng sử dụng thẻ khi thanh toán, gồm cả thanh toán cho vé xem phim thông qua hệ thống thanh toán thẻ Smartlink.
Tại Diễn đàn Thanh toán điện tử Việt Nam (VEPF) 2015 diễn ra tại Hà Nội mới đây, Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, cho biết Bộ này đang chủ trì “Dự án quy hoạch chợ toàn quốc” theo hướng hiện đại hóa ngành bán lẻ trong nước. Đặc biệt, sự mở rộng của cài đặt thiết bị thanh toán qua thẻ POS sẽ góp phần thúc đẩy các thói quen thanh toán bằng thẻ, hạn chế thanh toán bằng tiền mặt. Bộ Công Thương cũng đang nghiên cứu sự phát triển của các cổng thanh toán thương mại điện tử quốc gia để tạo thuận lợi cho các giao dịch thương mại điện tử với sự tham gia của các tổ chức, cơ quan quản lý nhà nước. Đây cũng là một công cụ để giám sát và quản lý thanh toán thương mại điện tử, tạo sự yên tâm cho người tiêu dùng.
Xem thêm: rao vặt