Những năm qua, từ nỗ lực của chính quyền, các cấp, các ngành liên quan, các địa phương, doanh nghiệp… du lịch đã trở thành một trong những lĩnh vực kinh tế quan trọng của đất nước. Việt Nam được coi là điểm đến hấp dẫn của khá nhiều du khách quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, du lịch Việt Nam hiện vẫn còn nhiều bất cập. Để khắc phục vấn đề này, Luật Du lịch năm 2017 đã xác minh phải coi khách du lịch là “nhân vật trung tâm” của chuyển động du lịch.
Trong năm 2016, nước ta đón 10 triệu khách du lịch quốc tế, đạt mức cao nhất từ trước đến lúc này. Du lịch trở thành một trong các ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và xuất khẩu tại chỗ; bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, tài nguyên thiên nhiên; tạo nhiều việc làm, nâng cao đời sống nhân dân; đẩy mạnh quá trình hội nhập thế giới, quảng bá Bức Ảnh đất nước, con người Việt Nam.
VN đã bước đầu tập trung nguồn lực đất nước cho cải cách và phát triển du lịch, cách tân và phát triển đồng thời cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa; tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân và du khách nước ngoài tham quan, tìm hiểu, khai phá cảnh quan, di sản thiên nhiên và văn hóa đất nước; tôn trọng và đối xử bình đẳng đối với khách du lịch từ tất cả các Thị Trường… Những vấn đề này được cụ thể chi tiết hóa trong Luật Du lịch sửa đổi năm 2017 (Luật Du lịch năm 2017), và được dư luận đánh giá cao bởi Luật khẳng định khách du lịch là đối tượng trung tâm, trên cơ sở đó vấn đề bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách du lịch được coi trọng.
Nếu Luật Du lịch năm 2005, nội dung về khách du lịch được quy định tại Chương V gồm 4 điều thì đến Luật Du lịch năm 2017, các quy định về khách du lịch đã được hoàn chỉnh, đặt tại Chương II gồm 5 điều, quy định chi tiết cụ thể, chi tiết, chặt chẽ hơn, đặc biệt thêm điều khoản về giải quyết ý kiến đề xuất của khách du lịch. Nếu trước đây Luật chỉ phân chia hai loại hình khách du lịch nội địa và khách du lịch quốc tế, nay khách du lịch được phân loại cụ thể gồm: khách du lịch nội địa, khách du lịch nước ngoài đến VN, khách du lịch ra nước ngoài (khoản 1 Điều 10).
Trên cơ sở phân loại này, Luật Du lịch năm 2017 yêu cầu khách du lịch có nghĩa vụ phải “Tuân thủ pháp luật nước ta và lao lý của đất nước, vùng lãnh thổ nơi đến du lịch; ứng xử văn minh, tôn trọng phong tục, tập quán, bản sắc văn hóa địa phương, bảo đảm và giữ gìn tài nguyên du lịch, môi trường du lịch; không gây phương hại đến Tấm hình quốc gia, truyền thống văn hóa dân tộc của VN” (khoản 1 Điều 12), đồng thời yêu cầu phải “đảm bảo và giữ gìn tài nguyên du lịch, môi trường du lịch”.
Đây chính là vụ việc được dư luận rất quan tâm, nhất là khi sự tùy tiện, sự thiếu ý thức của một bộ phận du khách đã và đang là một Lý Do gây độc hại môi trường du lịch, hủy hoại cảnh quan thiên nhiên, không (thiếu) tôn trọng văn hóa bản địa,… nhưng vì thiếu cơ sở, chế tài cụ thể dẫn tới chưa được xử lý thích đáng, gây bức xúc trong cộng đồng. Không chỉ tập trung ở Chương II, các điều khoản quy định khác trong Luật cũng đều bám sát mục tiêu bảo đảm lợi ích của khách du lịch, được thể hiện xuyên suốt, nhất quán.
Luật Du lịch năm 2017 còn đề cập việc tiếp nhận, giải quyết kịp thời kiến nghị của khách du lịch, theo đó vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch và cơ quan chức năng như UBND các cấp, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được quy định cụ thể tại Điều 14. Quy định này đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tế vì các năm qua, rất nhiều hoạt động du lịch ở nước ta còn gây phiền toái cho khách du lịch, như: tình trạng “chặt chém”, bắt chẹt khách tại nhiều điểm du lịch; tình trạng chèo kéo, đeo bám khách; nạn ăn xin, móc túi; vấn đề chất lượng vệ sinh, an toàn thực phẩm… một số địa phương đã thực hiện biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời như: yêu cầu các cửa hàng niêm yết giá công khai, dẹp hàng rong, xử phạt đơn vị kinh doanh có hành vi nâng giá, chèn ép khách du lịch…
Tuy nhiên, trên diện rộng thì đến nay, các bất cập trong lĩnh vực du lịch vẫn chưa được giải quyết triệt để, tình trạng đùn đẩy, né tránh nhiệm vụ với du khách vẫn còn tồn tại, ảnh hưởng đến Bức Ảnh đất nước, con người nước ta trong đánh giá của 1 số ít bạn bè thế giới. Do vậy, các bổ sung, thay đổi kịp thời của Luật Du lịch năm 2017 quy định về trọng trách của các cơ quan trong việc giải quyết khiếu nại của du khách là 1 điểm mới quan trọng và thật sự cần thiết.
Thiết thực bảo vệ khách du lịch, Luật Du lịch năm 2017 cũng đặt ra những yêu cầu chặt chẽ hơn trong quản lý hoạt động của các doanh nghiệp lữ hành. bây giờ, ở Việt Nam có khoảng 12 nghìn doanh nghiệp được phép kinh doanh dịch vụ lữ hành nội địa. Tính riêng trong năm nhâm thìn, du lịch nội địa Việt Nam đạt 62 triệu lượt khách, tăng 8,8% so với năm 2015, tăng gấp 3,5 lần so với năm 2006. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả tích cực và lành mạnh đó, kinh doanh lữ hành nội địa vẫn còn một số ít tiêu giảm như: Nạn tranh khách, kinh doanh trái phép, cung cấp dịch vụ kém chất lượng, quảng cáo sai sự thật… Chưa kể, các quy định pháp luật hiện hành về điều kiện kinh doanh lữ hành đã bị một số ít cá nhân, doanh nghiệp lợi dụng hòng kiếm lãi.
Tại Điều 44 Luật Du lịch năm 2005 về Điều kiện kinh doanh lữ hành nội địa quy định tương đối đơn giản, gồm: “1. Có đăng ký kinh doanh lữ hành nội địa tại cơ quan đăng ký kinh doanh có thẩm quyền; 2. Có phương án kinh doanh lữ hành nội địa; có chương trình du lịch cho khách du lịch nội địa. 3. Người điều hành hoạt động kinh doanh lữ hành nội địa phải có thời khắc ít nhất ba năm chuyển động trong lĩnh vực lữ hành”. Về hình thức, quy định này tạo thuận lợi cho các đơn vị kinh doanh lữ hành nội địa, vốn nhiều phần là doanh nghiệp vừa và nhỏ. mặc dù, vì thủ tục đăng ký đơn giản và dễ dàng nên ít nhiều cá nhân, tổ chức đã thành lập các doanh nghiệp du lịch “ma”, một người vừa là giám đốc, nhân viên, kiêm hướng dẫn viên du lịch với lối làm ăn chụp giật, đặt lợi nhuận lên trên hết.
Tại một số doanh nghiệp lữ hành nội địa còn sống “tầm gửi” vào các doanh nghiệp làm ăn chân chính, lập lờ, núp bóng uy tín của công ty khác để lừa đảo khách du lịch. Thậm chí, có công ty lợi dụng các dịch vụ lữ hành quốc tế, đưa người ra nước ngoài trái phép. vụ việc xử phạt, tước giấy phép kinh doanh của các doanh nghiệp lữ hành nội địa làm trái quy định đang gặp nhiều khó khăn vì ngành du lịch tại các địa phương không thể độc lập giải quyết các sai phạm còn nếu không có tóm lại thanh tra từ Sở Kế hoạch và Đầu tư. Mặt khác, Luật Du lịch năm 2005 còn một số bất cập trong quy định quản lý loại hình kinh doanh du lịch lữ hành nội địa, tạo kẽ hở để doanh nghiệp lợi dụng, làm khách hàng phải chịu thua thiệt.
Trong cụ thể chi tiết, tại khoản 2 Điều 45 về Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp kinh doanh lữ hành nội địa, Luật Du lịch năm 2005 quy định doanh nghiệp kinh doanh lữ hành nội ADD mua bảo hiểm và sử dụng hướng dẫn viên du lịch khi khách du lịch có yêu cầu. Từ quy định này, lợi dụng sự thiếu hiểu biết nhiều của khách hàng, một số doanh nghiệp “lách luật” bằng cách cắt giảm các chi phí “theo yêu cầu” để tăng doanh số, ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền hạn của khách du lịch, nhất là khi du lịch thám hiểm (adventure travel), du lịch chữa bệnh (medical tourism), dã ngoại (trekking), trò chơi cảm giác mạnh (amusement ride) đang phát triển ở Việt Nam kéo theo không ít rủi ro tiềm ẩn.
Xem thêm: Cong ty bao ve o quan 2 tại đây.
Hiện nay, chưa có văn bản quy định dành cho các loại hình du lịch mới mẻ kể trên, dù nhiều địa phương đã và đang cấp phép để 1 số công ty lữ hành tham gia kinh doanh các dịch vụ này. Việc lờ lững trong khảo sát, cấp phép vận động cũng như kiểm tra địa điểm du lịch mạo hiểm và doanh nghiệp lữ hành của cơ quan quản lý cũng được cho là một nguyên nhân dẫn đến một số tai nạn đáng tiếc xảy ra trong thời gian gần đây. Vì vậy, Luật Du lịch sửa đổi 2017 (Luật Du lịch năm 2017) quy định bắt buộc doanh nghiệp lữ hành nội địa phải “mua bảo hiểm cho khách du lịch trong thời gian thực hiện chương trình du lịch, trừ trường hợp khách du lịch đã có bảo hiểm cho toàn bộ chương trình du lịch” (điểm đ, khoản 1 Điều 37) được xem là sự điều chỉnh kịp thời, sâu xa nghĩa vụ doanh nghiệp, thiết thực bảo đảm quyền lợi của khách hàng.
Với các quy định cụ thể, chi tiết, theo kịp và phù hợp với các khuynh hướng, vấn đề mới nảy sinh trong lĩnh vực du lịch, cụ thể ở đó là bảo vệ khách du lịch, nâng cao hiệu quả thống kê giám sát các vận động kinh doanh lữ hành, Luật Du lịch năm 2017 đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của dư luận. Người dân kỳ vọng khi luật chính thức có hiệu lực (ngày 1-1-2018) sẽ khởi tạo hành lang pháp lý an toàn, giúp đảm bảo, tạo điều kiện cho mọi đối tượng tham gia các chuyển động du lịch, đồng thời là “đòn bẩy” thúc đẩy sự phát triển của du lịch quốc gia, khẳng định vị thế của “điểm đến” Việt Nam trong con mắt anh em quốc tế.
Trong thời điểm qua, du lịch Việt Nam được nhìn nhận đã có bước cải cách và phát triển khá nhanh và mạnh mẽ, Tuy nhiên đến nay, nhiều chỉ số về du lịch của nước ta vẫn thuộc thứ hạng thấp, như: chất lượng hạ tầng du lịch xếp thứ 113, giá thành Chính phủ cho ngành du lịch xếp hạng 114. Chỉ số yêu cầu thị thực nhập cảnh của nước ta đang “đội sổ” với tầm xếp hạng 116. Đây là điều đáng suy nghĩ. Chúng ta có thể lạc quan về mức gia tăng lượng khách du lịch khá ổn định trong suốt những năm vừa qua, song mức gia tăng này chỉ thật sự bền vững lâu dài nếu các chỉ số đánh giá chất lượng du lịch đạt mức xếp hạng cao.
Tuy nhiên, còn nếu như không bảo đảm được điều ấy thì sự gia tăng rất dễ trở thành nhất thời, ẩn chứa nhiều khủng hoảng. Và các điều chỉnh tích cực của Luật Du lịch năm 2017, trong các số ấy có việc coi trọng, đặt vai trò của khách du lịch ở đoạn trung tâm, đơn giản hóa thủ tục cấp phép cho các công ty lữ hành, linh hoạt các quy định tiêu chuẩn cấp thẻ cho HDV Du lịch, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến du lịch, thành lập và hoạt động quỹ cải cách và phát triển du lịch,… chỉ phát huy hiệu quả nếu có sự triển khai đồng bộ và sự chung tay của cả cộng đồng.